Henri van Kol

Kol, Henri Hubert (Henri) van, ingenieur, politicus, medeoprichter van de SDAP

• Eindhoven, 23 mei 1852

† Aywaille (België), 22 augustus 1925 gecremeerd te Driehuis-Westerveld, 26 augustus 1925

Geboren als zoon van Christianus Adrianus Hubertus van Kol, leerlooier, hotelhouder en wijnhandelaar (1824-1894), en Maria Anna Schutjes (1825-1888). Volgde de lagere school te Eindhoven, vervolgens de "Ecole moyenne de l'Etat" te Turnhout. Daarna van 1867 tot 1870 de openbare Hogere Burgerschool te Roermond. Studeerde van 1870 tot 1876 waterbouwkunde, met aantekening B (werk in de 'Oost') aan de Polytechnische School te Delft,

Ging in 1871 naar Parijs om de opstandelingen te ondersteunen, maar keerde terug toen de opstand onderdrukt bleek te zijn.

Werkte na zijn studie te Delft vanaf 1876 tot 1884 als ingenieur staatsdienst te Oost-Java (Nederlands-Indië). Huwde op 27-7-1883 met Jacoba Maria Petronella (Nellie) Porreij (1851-1930)[1], onderwijzeres en schrijfster. Van 1886 tot 1895 was hij (gepensioneerd) ingenieur staatsdienst te Noord- en Midden-Java (Nederlands-Indië).

Richtte in 1894 samen met elf anderen de SDAP[2] op. Woonde na terugkeer uit Nederlands-Indië in Maastricht, Brussel, Aywaille, Princenhage, Voorschoten, Sougné-Remourchamps.

Publiceerde meermalen onder het pseudoniem "Rienzi".

Was van 1897 tot 1909 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor het kiesdistrict Enschede, van 1913 tot 1922 en van 1923 tot 1924 lid van de Eerste Kamer der Staten-Generaal. Hij woonde sinds 1919 samen met de Japanse weduwe Otawa Tomi. Van Kol was een bombastisch, emotioneel en hartstochtelijk spreker. Door beleggen en speculeren en door de exploitatie van een koffieplantage op Oost-Java werd hij een vermogend man, wiens heimelijke zakelijke activiteiten in de kolonie Nederlands-Indië op gespannen voet stonden met de idealen van de SDAP.

In 1925 overleden in Aywaille, waar hij een buitenhuis had, na van de treeplank van een auto te zijn gevallen, waarbij hij zijn rib kneusde. Een splinter van die rib veroorzaakte later een inwendige bloeding, die hem fataal werd.

Bronnen:
www.eerstekamer.nl
Dr. R. Broersma, "Besoeki, een gewest in opkomst" (1912)
J.E. Stokvis, "Levensbericht van H.H. van Kol", in: Levensberichten van leden van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde, 1931/2, 193
W.H. Vliegen, "Die onze kracht ontwaken deed", deel I, 93
P. van 't Veer, "Ir. Henri Hubertus van Kol", in: Socialisme en Democratie, Jrg. 13 (1956)
P. van 't Veer, "Het einde van een eeuw. Ir. Henri Hubertus van Kol, 1852-1925", in: "Geen blad voor de mond: Vijf radicalen uit de negentiende eeuw" (1958), 183-217
F.G. van Baardewijk, "Kol, Hendrikus Hubertus van (1852-1925)", in: Biografisch Woordenboek van Nederland, deel III, 347
J.M. Welcker, "Kol, Hendrikus Hubertus van", in: Biografisch Woordenboek van het Socialisme en de Arbeidersbeweging in Nederland, deel VII, 116
Tweede Jaarboek voor het democratsich-socialisme
Onze Afgevaardigden, 1897, 1901, 1905, 1913

Peter Thoben 2013