Aan de totstandkoming van deze digitale encyclopedie wordt nog gewerkt.

Kasteel Klein Tongelre: verschil tussen versies

Uit De historische en eigentijdse encyclopedie van Eindhoven
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
k (Typo)
 
(14 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
[[bestand:Kasteel Tongelre.jpg|thumb|right|500px|Kasteel Klein Tongelre of Kasteel Het Hof, zoals hier afgebeeld in de Eindhovensche Illustratie van 7 februari 1930]]
[[bestand: Klein Tongelre.jpg|thumb|right|500px|De locatie van het vroegere "Kasteel" Klein Tongelre op de hoek van de Rustenburgstraat en de Generaal Bothastraat (foto Google maps)]]
[[bestand:Kasteel Tongelre1.jpg|thumb|left|400px|Kasteel Klein Tongelre of Kasteel Het Hof]]
[[bestand: Kasteel Klein Tongelre.jpg|thumb|left|500px|Een afbeelding van het "Kasteel" Klein Tongelre op de hoek van de Rustenburgstraat en de Generaal Bothastraat]]
<big>'''Kasteel Klein Tongelre of Kasteel Het Hof<br>'''</big>
<big>'''"Kasteel" Klein Tongelre'''</big><br>
Al in 1375 lag op deze plaats een kasteel. Jacob uter Oesterwijc kreeg het kasteel Ten Hove en het landgoed dat daarbij lag in leen van hertogin Johanna van Brabant. Willem de Rover verkreeg het in 1405 en in 1450 woonde hier meester Geerts van Vlanderacker. Ook wordt gesproken van "het hoffken te Tongelre".<br>
Een complex, bestaande uit een kasteel met stalling, binnenplaats, tuin met visvijver en een boerderij werd op 25 september 1846 door Theodorus Godefridus Hubertus Smits van Eckart (Eindhoven 21-5-1824/5-6-1874) aangekocht. Deze liet het landhuis in 1872 afbreken en op dezelfde plaats een liet nieuw landhuis bouwen.<br>
Het complex had het uiterlijk van een klein kasteeltje. Het werd dan ook bekend onder de naam "het Kasteeltje van Tongelre".<br>
<br>
In de directe nabijheid van de oude boerderij werd een moderne boerderij gebouwd. Het bekende Beukenlaantje verbond vervolgens die boerderij en het kasteeltje met de Tongelresestraat en daarmee met 't Hofke.<br>
<br>
Theodorus Godefridus Hubertus (Eindhoven 29 maart 1821-Tongelre 5 juni 1874), een zoon van Johannes Jacobus Smits van Eckart en Maria Theresia Merkx, trouwde in 1867 in Aken met Maria Anna Sophia Mathilde Maubach (geboren Aken 22-4-1845-Tongelre 17 mei 1911). Theodorus stierf op 53-jarige leeftijd op 5 juni 1874 in Tongelre en liet zijn goederen na aan zijn weduwe, die bekend werd als weldoenster van Tongelre.<br>
Theodorus' dochter Theresia Maria Anna Bertha Mathilde Smits van Eckart (geboren te Aken op 18 november 1868) trouwde op 14 mei 1902 in Tongelre met Jonkheer Ernest Eduard de Kuijper (Eindhoven 13 maart 1878). Zij verhuisden in 1905 naar kasteel Soeterbeek in Nuenen. [[bestand:Ernest de Kuijper.jpg|thumb|250px|left|Foto van Ernest de Kuijper, aangetroffen in een fotoboekje van de familie.]] [[bestand:Weduwe Smits van Eckart.jpg|thumb|250px|middle|Foto van Maria Anna Sophia Mathilde Maubach, aangetroffen in een fotoboekje van de familie.]]
In 1920 werd het kasteeltje door de firma Philips gekocht. In 1930 werden de boerderij en landhuis gesloopt, maar door de economische crisis in de dertiger jaren werd het plan, om hier woningbouw te laten plaatsvinden, nooit uitgevoerd. In 1941 werd door Philips als vervanging dan toch een boerderij gebouwd, die nog een groot aantal jaren in bedrijf geweest is. Lange tijd stond deze bekend als de Philipsboerderij.


Landbouwer en herbergier Dionysius Peters was in de tweee helft van de negentiende eeuw de eigenaar van een weiland in het gehucht Herzenbroek in Klein Tongelre. Zijn zoon Adrianus Peeters, ook een landbouwer, verkocht het in het jaar 1900 aan landbouwer Dionysius Leonarduszoon Vogels. De annexatie van Tongelre en Eindhoven zal nog niet voor iedereen duidelijk geweest zijn, maar Vogels verkocht het weiland al in 1912. Grote veranderingen waren op komst.<br>
De nieuwe eigenaar was Wilhemus van de Wiel, een aannemer en metselaar. Na enkele jaren, toen de annexatie zo goed als rond was, bouwde Van de Wiel op een deel van het weiland in 1919 een huis. De grond om het huis werd bouwland.<br>
Familielid Johannes Van de Wiel en enige consorten werden in 1930 de nieuwe eigenaren. Na een verbouwing werd het geheel door het kadaster omschreven als "huis en tuin". Daarop volgde in 1936 een flinke verbouwing waarbij de woning werd gesplitst.Er werd een tweede woning gemaakt. In de kadastrale leggers wordt vanaf die tijd dan ook steeds opnieuw gesproken van "2 huizen".<br>
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog voelde de gemeente Eindhoven behoefte om veel huizen te bouwen omdat de woningnood hoog was. Het bezit van Johannes van de Wiel werd daarom in 1948 onteigend. De gemeente Tongelre (d.i. Eindhoven) werd de nieuwe eigenaar. Delen van wat tot die tijd als tuin werd vermeld, werden aangewend om daarop wegen en huizen te realiseren. Het kadaster schrijft gedetailleerd op wat vanaf 1952 met het grondgebied, waarvan het "Kasteel" Klein Tongelre dus een onderdeeltje was, is gebeurd. In de kadastrale legger wordt een opsomming gedaan: huizen, transformatorhuisje, tuinen, straten, bouwterrein en schildersatelier. De adressering die de gemeente gebruikte, is in de loop van de tijd gewijzigd van Herzenbroeken naar Tongelresestraat, Generaal Bothastraat, het Rustenburgplein en tenslotte naar de Rustenburgstraat.<br>
Of er in het "kasteeltje" destijds een schildersatelier was gehuisvest, is vooralsnog niet bekend. Mogelijk ook was dit het schildersatelier van kunstschilder Kees Bol.<br>
De gemeente blijft dan jarenlang de eigenaar van de "2 huizen". Volgens bronnen zat taxi Baetsen daar en ook de familie De Beer. In de directe omgeving wordt enorm veel gebouwd, wat ook de oorzaak is van de drastische beslissing om het pand te slopen. Dat gebeurde in 1979.<br>
Tegenwoordig staat op de plaats van het "kasteeltje" aan het begin van de Generaal Bothastraat een woningcomplex met de huisnummers 2-10.<br>


'''bronnen:<br>'''
<br>
Jacques Govers en Willem van der Sommen, Eindhoven in oude ansichten, een wandeling door Tongelre, Zaltbommel 2001<br>
Bronnen Y. Henderon en T. van den Boomen<br>
Martin H.G. Op den Buijs, Eindhoven, open venster op Eckart, Hapert 1988<br>
JH 2024
[[categorie:Zakelijk]]
[[categorie:Zakelijk]]
[[categorie:Architectuur]]
[[categorie:Architectuur]]
[[categorie:Heerlijkheid]]
[[categorie:Heerlijkheid]]
[[categorie:Kastelen , slotjes]]
[[categorie:Kastelen , slotjes]]

Huidige versie van 9 mei 2024 om 14:20

De locatie van het vroegere "Kasteel" Klein Tongelre op de hoek van de Rustenburgstraat en de Generaal Bothastraat (foto Google maps)
Een afbeelding van het "Kasteel" Klein Tongelre op de hoek van de Rustenburgstraat en de Generaal Bothastraat

"Kasteel" Klein Tongelre

Landbouwer en herbergier Dionysius Peters was in de tweee helft van de negentiende eeuw de eigenaar van een weiland in het gehucht Herzenbroek in Klein Tongelre. Zijn zoon Adrianus Peeters, ook een landbouwer, verkocht het in het jaar 1900 aan landbouwer Dionysius Leonarduszoon Vogels. De annexatie van Tongelre en Eindhoven zal nog niet voor iedereen duidelijk geweest zijn, maar Vogels verkocht het weiland al in 1912. Grote veranderingen waren op komst.
De nieuwe eigenaar was Wilhemus van de Wiel, een aannemer en metselaar. Na enkele jaren, toen de annexatie zo goed als rond was, bouwde Van de Wiel op een deel van het weiland in 1919 een huis. De grond om het huis werd bouwland.
Familielid Johannes Van de Wiel en enige consorten werden in 1930 de nieuwe eigenaren. Na een verbouwing werd het geheel door het kadaster omschreven als "huis en tuin". Daarop volgde in 1936 een flinke verbouwing waarbij de woning werd gesplitst.Er werd een tweede woning gemaakt. In de kadastrale leggers wordt vanaf die tijd dan ook steeds opnieuw gesproken van "2 huizen".
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog voelde de gemeente Eindhoven behoefte om veel huizen te bouwen omdat de woningnood hoog was. Het bezit van Johannes van de Wiel werd daarom in 1948 onteigend. De gemeente Tongelre (d.i. Eindhoven) werd de nieuwe eigenaar. Delen van wat tot die tijd als tuin werd vermeld, werden aangewend om daarop wegen en huizen te realiseren. Het kadaster schrijft gedetailleerd op wat vanaf 1952 met het grondgebied, waarvan het "Kasteel" Klein Tongelre dus een onderdeeltje was, is gebeurd. In de kadastrale legger wordt een opsomming gedaan: huizen, transformatorhuisje, tuinen, straten, bouwterrein en schildersatelier. De adressering die de gemeente gebruikte, is in de loop van de tijd gewijzigd van Herzenbroeken naar Tongelresestraat, Generaal Bothastraat, het Rustenburgplein en tenslotte naar de Rustenburgstraat.
Of er in het "kasteeltje" destijds een schildersatelier was gehuisvest, is vooralsnog niet bekend. Mogelijk ook was dit het schildersatelier van kunstschilder Kees Bol.
De gemeente blijft dan jarenlang de eigenaar van de "2 huizen". Volgens bronnen zat taxi Baetsen daar en ook de familie De Beer. In de directe omgeving wordt enorm veel gebouwd, wat ook de oorzaak is van de drastische beslissing om het pand te slopen. Dat gebeurde in 1979.
Tegenwoordig staat op de plaats van het "kasteeltje" aan het begin van de Generaal Bothastraat een woningcomplex met de huisnummers 2-10.


Bronnen Y. Henderon en T. van den Boomen
JH 2024